Spelt koken, een oergraan dat al duizenden jaren wordt gegeten. Het heeft een nootachtige smaak en een stevige beet, waardoor het een voedzame en smakelijke basis is voor veel gerechten. Dit graan zit vol vezels, eiwitten en vitamines en is een goed alternatief voor rijst of pasta. Je kunt spelt kant-en-klaar kopen, maar het zelf koken is eenvoudig en je hebt volledige controle over de bereiding. Spelt past goed in een salade, als bijgerecht of in een stevige stoofpot.
Het koken vraagt iets meer geduld dan bijvoorbeeld witte rijst, maar het is zeker de moeite waard. Je kunt het op verschillende manieren bereiden, afhankelijk van de tijd die je hebt en de textuur die je wilt bereiken. In dit recept leer je hoe je spelt kookt in een pan, zodat het lekker zacht, maar toch stevig blijft. Daarnaast geven we een paar andere bereidingswijzen en handige tips om dit graan in je maaltijden te verwerken.
Hoelang spelt koken?
Benodigdheden
- Een grote pan met deksel
- Een vergiet
- Een lepel om te roeren
Ingrediënten
- 300 gram ongekookte spelt
- 1 liter water
- 1 theelepel zout optioneel
Stapsgewijze handleiding
1. Voorbereiding
- Doe de spelt in een vergiet en spoel het onder koud stromend water om eventuele onzuiverheden te verwijderen. Als je de kooktijd wilt verkorten, laat je de spelt minimaal 4 uur (of een hele nacht) in een kom met water weken. Giet het daarna af.
- Breng in een grote pan 1 liter water aan de kook. Voeg het zout toe als je de spelt wat extra smaak wilt geven.
2. Spelt toevoegen en koken
- Voeg de gespoelde spelt toe aan het kokende water. Zet het vuur laag en laat het zachtjes koken. Roer af en toe om te voorkomen dat de korrels aan de bodem blijven plakken.
- Laat de spelt koken tot de korrels zacht zijn, maar nog een lichte bite hebben. Dit duurt ongeveer 40 tot 50 minuten als je het niet hebt geweekt, of 20 tot 25 minuten als je het wel hebt geweekt.
- Giet de spelt af in een vergiet en laat het een paar minuten staan. Hierdoor wordt de textuur steviger en blijft het niet te nat. Je kunt het nu direct serveren of verder verwerken in een gerecht.
Anders bereiden
Anders bereiden- Grill
Kook de spelt zoals hierboven beschreven en laat het afkoelen. Meng het met een beetje olie en grill het kort in een grillpan of op een contactgrill voor een licht krokante textuur. - Barbecue
Maak een pakketje van aluminiumfolie en vul dit met gekookte spelt, een scheutje olie en kruiden. Leg het pakketje op de barbecue en laat het 5 tot 10 minuten garen. - Airfryer
Meng gekookte spelt met een beetje olie en verdeel het in een dunne laag in het mandje van de airfryer. Bak het op 180 graden Celsius gedurende 8 tot 10 minuten tot het licht knapperig is. - Magnetron
Doe de gekookte spelt in een magnetronbestendige schaal en verwarm het 1 à 2 minuten op 800 watt. Voeg eventueel een scheutje water toe om uitdroging te voorkomen. - Friteuse
Laat gekookte spelt goed uitlekken en dep het droog. Bak het in kleine porties in hete olie (180 graden Celsius) tot het goudbruin en krokant is. Laat uitlekken op keukenpapier.
Vijf variaties
Vijf variaties- Vervang het water door groente- of kippenbouillon voor extra smaak.
- Voeg tijdens het koken laurierblad, tijm of knoflook toe voor een subtiele smaakverandering.
- Meng na het koken een scheutje room of een klontje boter door de spelt voor een zachte, romige textuur.
- Laat de gekookte spelt goed uitlekken en bak het in een droge koekenpan tot het licht krokant is.
- Laat de spelt afkoelen en meng het met fijngesneden groenten, noten en een lichte dressing voor een voedzame salade.
Gebruiken in…
Gebruiken in…Gekookte spelt kun je o.a. gebruiken in talloze gerechten waarin je normaal gesproken rijst, pasta of aardappelen zou gebruiken. De korrels hebben een heerlijke nootachtige smaak en een stevige bite die ze bijzonder geschikt maakt voor warme én koude bereidingen. In een professionele keuken zie je spelt vaak terugkomen in salades, stoofschotels en zelfs desserts, omdat het een veelzijdig graan is dat zich makkelijk laat combineren met verschillende smaken en texturen.
Een klassiek gerecht waarin gekookte spelt schittert, is een lauwwarme spelt-groentesalade. Combineer de spelt met geroosterde paprika, courgette, rode ui en een dressing van olijfolie en citroensap. Werk af met een snuf grof zeezout en wat verse tijm. Serveer deze salade lauw, want dan komen de aroma’s van het graan en de groenten het best tot hun recht. Een tip van mij: blus de nog warme spelt na het koken met een scheutje witte wijn voor extra diepte in de smaak.
Ook in een stevige stoofpot is spelt een volwaardige vervanger van aardappelen of rijst. Denk aan een rundstoof met winterwortel, prei en kruiden als laurier en rozemarijn. Laat de spelt de laatste tien minuten meekoken in de saus zodat het graan de smaken goed opneemt. De korrels worden dan heerlijk mals van binnen, maar behouden een lichte beet. Dit zorgt voor een gerecht dat perfect in balans is qua textuur en smaak.
In soepen en bouillons doet spelt het eveneens uitstekend. Een handvol gekookte spelt maakt van een eenvoudige groentesoep ineens een voedzame maaltijdsoep. Vooral in combinatie met linzen, selderij en een beetje gerookt paprikapoeder komt de volle smaak van het graan mooi naar voren. Voeg de spelt pas op het einde toe, zodat hij niet te zacht wordt. Een professionele kok laat spelt in dit soort gerechten altijd eerst even wellen in een aparte bouillon om extra smaak op te bouwen.
Tot slot kun je gekookte spelt ook verwerken in zoete bereidingen. Meng het bijvoorbeeld met warme melk, honing, kaneel en een beetje vanille tot een voedzaam ontbijt dat doet denken aan rijstepap. Of maak er een luchtige speltpudding van met amandelen en stukjes appel. De korrel behoudt zijn structuur en geeft een aangename, licht krokante toets aan het gerecht.
Alternatief
AlternatiefWanneer spelt niet beschikbaar is, zijn er verschillende alternatieven die qua structuur en smaak dicht in de buurt komen. Een van de beste vervangers is gerst. Dit graan heeft dezelfde stevige beet en kan op identieke wijze worden gekookt en gebruikt in salades of stoofpotten. Bovendien bevat gerst veel vezels en heeft het een zachte, aardse smaak die goed combineert met groenten en vlees.
Een ander uitstekend alternatief is farro, een oud Italiaans graan dat vaak verward wordt met spelt maar iets zachter van smaak is. Farro absorbeert sauzen goed, waardoor het ideaal is voor risotto-achtige gerechten. Het wordt door veel chefs geprezen om zijn romige textuur en het gemak waarmee het zich laat combineren met verse kruiden en olijfolie.
Ook quinoa kan een goede keuze zijn. Hoewel het technisch geen graan is, heeft het een vergelijkbare toepassing. Quinoa kookt sneller, is glutenvrij en bevat veel eiwitten. De korrels nemen makkelijk smaken op, waardoor ze goed werken in koude salades of warme eenpansgerechten.
Tot slot kun je ook kiezen voor boekweit of bulgur. Boekweit heeft een uitgesproken nootachtige smaak die gerechten een stevige basis geeft, terwijl bulgur licht en luchtig is en perfect past bij gerechten met tomaten, komkommer en munt. Beide opties lenen zich uitstekend voor wie op zoek is naar een gezonder en veelzijdig alternatief voor traditionele granen.
Wat je ook gebruikt, kook het graan altijd in groentebouillon in plaats van water. Dat geeft niet alleen meer diepgang aan de smaak, maar zorgt er ook voor dat de korrels mooi opzwellen zonder hun karakter te verliezen.
Hoelang houdbaar?
Hoelang houdbaar?Gekookte spelt blijft ongeveer 3 tot 4 dagen goed in de koelkast als je het in een afgesloten bakje bewaart. Zorg ervoor dat het volledig is afgekoeld voordat je het in de koelkast zet. Je kunt spelt ook invriezen: verdeel het in porties en bewaar het maximaal 3 maanden in de vriezer. Laat het rustig ontdooien in de koelkast of verwarm het direct in een pan met een beetje water.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokWilhelmus Hengstmengel, een culinaire expert met meer dan 15 jaar ervaring, weet als geen ander hoe belangrijk het is om voedingsmiddelen op de juiste manier te bewaren. Hij kent ook de noodzaak van de juiste technieken in en rond de keuken. Zijn kennis strekt zich uit van groenten en fruit tot vlees, vis en complete gerechten. Als voormalig groenteboer heeft hij een scherp oog ontwikkeld voor kwaliteit en duurzaamheid, wat hij combineert met zijn passie voor koken en eenvoudige, toegankelijke recepten.
Oorspronkelijk een Rotterdammer, is Wilhelmus inmiddels een echte wereldburger met Tirol als thuisbasis. Hij deelt zijn expertise over kooktechnieken, snijtechnieken, simpele schoonmaaktips, bewaren en invriezen op zowel Nederlandstalige als Duitstalige platforms, en belicht daarbij hoe kleine verschillen in technieken wereldwijd grote impact kunnen hebben.
