Gort koken is een eenvoudige manier om deze voedzame graansoort op tafel te zetten. Het heeft een lekkere, zachte textuur en een lichte nootachtige smaak. Gort is gepelde gerst, waarbij het zilvervlies grotendeels is verwijderd. Dit zorgt ervoor dat het iets sneller gaart dan volkoren gerst. Het is een veelzijdig ingrediënt dat in soepen, salades, stoofschotels en zelfs nagerechten gebruikt kan worden. In dit recept leer je stap voor stap hoe je gort perfect kookt voor vier personen.
Het bereiden van gort vraagt enige voorbereiding, omdat het graan eerst geweekt moet worden. Dit verkort de kooktijd en maakt het beter verteerbaar. Vervolgens kook je het in ruim water of bouillon, zodat het een zachte, smeuïge structuur krijgt. Door de juiste verhouding van vocht en gort aan te houden, voorkom je dat het te papperig wordt of juist te droog blijft. Hieronder vind je een duidelijke handleiding om zelf gort te koken.
Hoelang gort koken?
Benodigdheden
- Een ruime pan met deksel
- Een zeef of vergiet
- Een houten lepel
Ingrediënten
- 300 gram gort
- 1 liter water of groentebouillon
- 1 theelepel zout optioneel
Stapsgewijze handleiding
1. Gort weken (optioneel, maar aanbevolen)
- Doe de gort in een kom en vul deze met ruim water. Laat de gort minstens 6 tot 12 uur weken. Dit helpt om de kooktijd te verkorten en de gort beter verteerbaar te maken. Giet het weekwater daarna af en spoel de gort goed af onder stromend water.
2. Gort koken
- Doe de gort in een ruime pan en voeg het water of de groentebouillon toe. Breng het aan de kook op middelhoog vuur. Roer even door en zet het vuur dan laag. Laat de gort zachtjes koken met de deksel schuin op de pan. Roer af en toe door om te voorkomen dat het aan de bodem kleeft.
- Na ongeveer 40 tot 50 minuten (of 25 tot 30 minuten bij geweekte gort) proef je of de gort gaar is. De korrels moeten zacht zijn, maar nog wel een lichte bite hebben. Als er nog te veel vocht in de pan zit en de gort al gaar is, giet het overtollige water dan af.
- Haal de pan van het vuur en laat de gort 5 tot 10 minuten met deksel staan. Dit zorgt ervoor dat het vocht goed wordt opgenomen en de korrels een mooie structuur krijgen. Roer de gort daarna even los met een houten lepel.
- Je kunt de gort zo serveren als bijgerecht, of verder verwerken in een gerecht zoals een salade, stoofpot of soep.
Anders bereiden
Anders bereiden- Grill
Kook de gort eerst en laat het goed uitlekken. Meng met een beetje olie en grill het kort in een grillpan tot het een knapperig laagje krijgt. - Barbecue
Kook de gort vooraf en schep het in een aluminium bakje. Voeg kruiden en boter toe en verwarm het indirect op de barbecue. - Airfryer
Kook de gort, laat het drogen en bak het in de airfryer op 180 graden Celsius gedurende 10 minuten voor een krokante textuur. - Magnetron
Doe voorgekookte gort in een magnetronbestendige schaal met een beetje water en verwarm op 600 watt gedurende 2 tot 3 minuten. - Friteuse
Laat gekookte gort goed uitlekken en bak kort in de friteuse op 180 graden Celsius voor een krokante bite.
Vijf variaties
Vijf variaties- Roer na het koken een klontje boter of een scheutje room door de gort voor een extra zachte structuur.
- Kook de gort in bouillon in plaats van water en voeg kruiden zoals laurierblad, tijm of knoflook toe.
- Meng gekookte gort met honing, kaneel en stukjes appel of gedroogd fruit voor een voedzaam ontbijt.
- Bak de gekookte gort kort in een pan met olijfolie voor een nootachtige smaak en knapperige textuur.
- Voeg gekookte gort toe aan een stoofpot voor extra vulling en een licht romige structuur.
Gebruiken in…
Gebruiken in…Gekookte gort kun je o.a. gebruiken in ontzettend veel gerechten. Het is zo’n graan dat vroeger standaard in de voorraadkast stond, maar dat veel mensen een beetje vergeten zijn. Jammer eigenlijk, want als je er eenmaal mee werkt, snap je meteen waarom koks er dol op zijn. Gort heeft een volle, ronde smaak en een beet die je ergens tussen rijst en gerst kunt plaatsen. Als je het goed kookt, rustig, met geduld, net als een risotto, krijg je iets romigs met een beetje spanning in de korrel.
Een van mijn favoriete manieren om gekookte gort te gebruiken is in een eenvoudige wintersoep. Denk aan een stevige bouillon met wat wortel, prei en een stukje selderij. Laat de gort meezwemmen tot hij net zacht genoeg is. Op het laatst een beetje peterselie en een klontje boter erbij, dat maakt het helemaal af. Een oude chef leerde me ooit dat je gort altijd even moet laten rusten in de hete soep voordat je opschept. Zo trekt de bouillon mooi in de korrels, zonder dat het een pap wordt.
In de zomer doe ik het liever anders. Dan meng ik de gort met geroosterde groenten, een handje verse kruiden en wat olijfolie. Een beetje citroensap erover en klaar is je lauwwarme graansalade. Het mooie is dat je restjes van de vorige dag ook gewoon kunt gebruiken. Courgette, paprika, aubergine, het past allemaal. En als je een beetje feta of geitenkaas toevoegt, krijg je een gerecht dat fris en vullend tegelijk is.
Ook in warme gerechten is gort een fantastische basis. Ik gebruik het soms in plaats van risottorijst, dat noemen de Italianen orzotto. Je begint met wat ui en knoflook, blust af met witte wijn en laat de gort langzaam gaar worden in een lichte bouillon. De truc is om regelmatig te roeren en niet te snel te willen. Aan het eind een lepel Parmezaan en een klontje koude boter, dat geeft die mooie glans en een zijdezachte structuur. Als je er wat paddenstoelen bij doet, ruikt de hele keuken naar herfst.
En als je denkt dat gort alleen iets voor hartige gerechten is, probeer dan eens gortpap. Dat is pure nostalgie. Kook de gort in melk met wat honing, kaneel en een snufje zout. Laat het zachtjes pruttelen tot het dik wordt, en serveer het met stukjes appel of wat rozijnen. In sommige keukens gebruiken ze zelfs een beetje vanille of citroenrasp. Het klinkt eenvoudig, maar als je het goed maakt, voelt het als een warm dekentje in een kom.
Alternatief
AlternatiefSoms kun je geen gort vinden, zeker niet in de supermarkt van tegenwoordig. Gelukkig zijn er alternatieven die bijna net zo goed werken. Het dichtst in de buurt komt parelgerst. Dat is eigenlijk ook gerst, maar dan wat gladder geslepen. De korrels zijn iets zachter en koken wat sneller. In soepen of stoofschotels merk je bijna geen verschil. Als je het goed afspoelt en rustig kookt, krijg je diezelfde volle smaak en stevige structuur.
Een andere goede keuze is spelt. Speltkorrels hebben een lichte nootachtige smaak en blijven lekker stevig, zelfs als je ze een beetje te lang kookt. Ik gebruik ze vaak in salades met geroosterde groenten of in warme gerechten met tomaat en basilicum. Spelt neemt smaken goed op, dus het is een ideale drager voor een kruidige saus of dressing.
Zoek je iets glutenvrijs, dan kun je prima uit de voeten met quinoa. Dat heeft een iets lichtere structuur, maar als je het combineert met stevige ingrediënten – bijvoorbeeld linzen, paprika of kikkererwten, krijg je een mooi evenwicht. Let wel: spoel quinoa altijd goed af voor het koken. Anders blijft er een licht bittere smaak hangen van de natuurlijke saponine die op de korrels zit.
Ook bulgur doet het verrassend goed. Dat is gebroken tarwe, snel klaar en heerlijk luchtig. Je kunt er tabouleh mee maken met peterselie, munt, tomaat en citroen, maar ook warme schotels waarin bulgur het vocht van vlees of groente opneemt. Een beetje olijfolie erbij, wat zout en peper, en je hebt een gerecht dat je zo in de Middellandse Zee zou verwachten.
En als je echt iets anders wilt proberen, neem dan havergrutten. Ze hebben een zachte, romige structuur na het koken, bijna als gort, en ze geven gerechten een milde smaak. Ik heb ze eens gebruikt in een vegetarische burger als bindmiddel, en dat werkte verrassend goed. Ze houden het geheel bij elkaar zonder dat het droog wordt.
Kijk, in de keuken draait het niet om één heilig ingrediënt. Het gaat om wat je ermee doet. Of het nu gort is, spelt of bulgur, als je de tijd neemt, goed proeft en niet bang bent om te experimenteren, krijg je altijd iets dat smaakt naar aandacht. Dat is wat een goede kok onderscheidt van iemand die alleen een recept volgt.
Hoelang houdbaar?
Hoelang houdbaar?Gekookte gort kun je in een afgesloten bakje in de koelkast bewaren. Het blijft ongeveer 3 tot 4 dagen goed. Wil je het langer bewaren? Dan kun je gort invriezen. In de vriezer blijft het tot 3 maanden houdbaar. Laat het na het invriezen rustig ontdooien in de koelkast en verwarm het daarna in een pan of magnetron met een beetje water of bouillon om de textuur weer lekker zacht te maken.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokWilhelmus Hengstmengel, een culinaire expert met meer dan 15 jaar ervaring, weet als geen ander hoe belangrijk het is om voedingsmiddelen op de juiste manier te bewaren. Hij kent ook de noodzaak van de juiste technieken in en rond de keuken. Zijn kennis strekt zich uit van groenten en fruit tot vlees, vis en complete gerechten. Als voormalig groenteboer heeft hij een scherp oog ontwikkeld voor kwaliteit en duurzaamheid, wat hij combineert met zijn passie voor koken en eenvoudige, toegankelijke recepten.
Oorspronkelijk een Rotterdammer, is Wilhelmus inmiddels een echte wereldburger met Tirol als thuisbasis. Hij deelt zijn expertise over kooktechnieken, snijtechnieken, simpele schoonmaaktips, bewaren en invriezen op zowel Nederlandstalige als Duitstalige platforms, en belicht daarbij hoe kleine verschillen in technieken wereldwijd grote impact kunnen hebben.
