Kleefrijst koken vraagt net wat meer aandacht dan gewone rijst, maar het is de moeite waard als je houdt van die typische plakkerige structuur. Deze rijst, ook wel sticky rice genoemd, komt vooral voor in Zuidoost-Aziatische gerechten. Hij is stevig, plakt lekker aan elkaar en is ideaal om met stokjes te eten of in een bananenblad te serveren. Het koken ervan doe je het best in een pan met deksel, zonder het ingewikkelder te maken dan nodig is.
Je hoeft geen stoommandje te hebben om kleefrijst te maken. In een gewone pan kun je het prima klaarmaken als je de juiste stappen volgt. Het verschil zit vooral in de voorbereiding: kleefrijst moet je namelijk lang weken voor je hem kookt. Daardoor krijgt hij die kenmerkende kleverigheid zonder papperig te worden. Met een beetje geduld maak je kleefrijst die stevig is en toch zacht van binnen. Hieronder lees je stap voor stap hoe je dat doet.
Hoelang kleefrijst koken?
Benodigdheden
- grote kom om te weken
- Vergiet
- middelgrote pan met goed sluitende deksel
- keukenhanddoek
- houten of kunststof lepel
Ingrediënten
- 400 gram kleefrijst bijvoorbeeld Thaise of Laotiaanse kleefrijst
- 800 milliliter koud water om in te weken
- 500 milliliter water om te koken
- eventueel een snufje zout
Stapsgewijze handleiding
1. Spoelen
- Doe de kleefrijst in een grote kom en spoel hem goed af onder koud stromend water. Roer met je handen door de rijst en giet het water weg. Herhaal dit totdat het spoelwater bijna helder is. Giet daarna 800 milliliter koud water over de rijst en laat dit minimaal vier uur staan, liever een hele nacht.
2. Koken
- Giet de geweekte rijst af in een vergiet. Laat hem goed uitlekken en doe hem daarna in een pan. Voeg ongeveer 500 milliliter vers water toe, zodat de rijst net onder staat. Zet de pan op middelhoog vuur en breng aan de kook zonder deksel. Roer niet. Laat de rijst 3 tot 5 minuten koken, totdat het water bijna verdampt is.
- Doe nu de deksel op de pan en zet het vuur op de laagste stand. Laat de rijst zo nog 10 tot 15 minuten garen. Zet het vuur uit en laat de rijst nog 5 minuten rusten met de deksel op de pan. Roer de rijst voorzichtig los met een houten lepel en serveer direct of laat afkoelen voor later gebruik.
Anders bereiden
Anders bereiden- Grill
Afgekoelde kleefrijst kun je met natte handen tot platte schijven vormen en direct op de voorverwarmde grill leggen. Vet het rooster vooraf licht in om te voorkomen dat de rijst blijft plakken. Grill de schijven aan beide kanten een paar minuten tot ze een licht krokante buitenkant hebben. Dit werkt vooral goed als je de rijst eerst even hebt laten opstijven in de koelkast. - Barbecue
Ook op een houtskoolbarbecue kun je kleefrijst verwerken tot rijstkoekjes of schijven. Gebruik hiervoor een grillmandje of aluminium bakje als je bang bent dat ze uiteen vallen. Laat ze rustig grillen boven indirect vuur tot ze aan beide kanten een korstje hebben. De rokerige smaak van de barbecue geeft de rijst een extra diepe smaak. - Airfryer
Snij afgekoelde kleefrijst in blokjes of vorm er balletjes van. Bestrijk ze licht met zonnebloemolie en leg ze in het mandje van de airfryer. Bak op 180 graden gedurende 8 tot 10 minuten. De buitenkant wordt krokant terwijl de binnenkant zacht blijft. Ideaal als bijgerecht of snack. - Magnetron
Doe de afgekoelde kleefrijst in een magnetronbestendig bakje en dek het af met een vochtige doek of een nat vel keukenpapier. Warm 2 tot 3 minuten op 600 watt op, controleer tussendoor of de rijst gelijkmatig warm wordt. Deze methode is geschikt voor opwarmen, niet voor rauwe bereiding. - Friteuse
Vorm van de koude rijst kleine schijven of balletjes en frituur ze kort in olie van 180 graden tot ze goudbruin en krokant zijn. Laat ze uitlekken op keukenpapier. Je kunt ze naturel houden of mengen met wat kruiden of sesamzaad voor extra smaak. Let op: zorg dat de rijst stevig aangedrukt is, anders vallen de balletjes tijdens het frituren uit elkaar.
Vijf variaties
Vijf variaties- Je kunt kokosmelk toevoegen in plaats van water tijdens het koken voor een zoetere, romige kleefrijst die goed past bij mango of andere tropische vruchten.
- Voeg een stukje pandanblad toe aan het kookwater voor een geurig aroma dat veel gebruikt wordt in de Thaise keuken.
- Voor een hartige versie kun je kleefrijst mengen met gebakken uitjes, sesamzaad en fijngehakte koriander.
- Maak rijstballen met vulling door de afgekoelde kleefrijst rond een vulling van bijvoorbeeld pindakaas of vlees te kneden en daarna te bakken of stomen.
- Meng de gare rijst met een beetje palmsuiker en geraspte kokos voor een eenvoudige zoete snack die ook koud lekker is.
Gebruiken in…
Gebruiken in…Gekookte kleefrijst kun je o.a. gebruiken in een breed scala aan gerechten die profiteren van de licht plakkerige structuur. In de Aziatische keuken is het bijvoorbeeld ideaal voor het maken van sushirollen, omdat de korrels stevig aan elkaar blijven kleven en zo de nori en vulling goed bijeenhouden. Een tip hierbij is om de rijst na het koken kort om te scheppen met een mengsel van rijstazijn, suiker en zout. Dit geeft niet alleen extra smaak, maar zorgt er ook voor dat de korrels mooi glanzen.
Daarnaast kun je kleefrijst verwerken in Thaise mango sticky rice, een klassieker waarbij de zachte rijst wordt gecombineerd met kokosmelk en verse mango. De balans tussen romigheid, zoetheid en fruitigheid maakt dit gerecht geliefd bij zowel chefs als gasten. Een extra tip is om de kokosmelk niet te hard te koken, maar zacht te laten trekken met een snuf zout om de smaken ronder te maken.
Ook in hartige gerechten komt gekookte kleefrijst uitstekend tot zijn recht. Denk aan lao-stijl rijstballen, waarbij de rijst na afkoelen wordt gekneed, licht wordt gefrituurd en vervolgens wordt gebruikt in salades met verse kruiden, chili en limoen. De korstige bite geeft een spannend contrast met de frisse ingrediënten. Voor een professionele afwerking kun je kleine porties vormen met natte handen om een gelijkmatige textuur te behouden.
Tot slot is kleefrijst ook geschikt als basis voor gevulde loempia’s of dumplings, omdat het helpt de vulling smeuïg te maken en het vocht vast te houden. Chefs gebruiken kleefrijst soms zelfs als bindmiddel in gehaktvullingen. Door de rijst mee te stomen in bananenblad of lotusblad ontstaat bovendien een subtiele kruidige toets die moeilijk te evenaren is met andere soorten rijst.
Alternatief
AlternatiefAls kleefrijst niet beschikbaar is, zijn er enkele uitstekende alternatieven die een vergelijkbare structuur of functie in gerechten kunnen bieden. Arboriorijst, bekend van risotto, heeft een hoog zetmeelgehalte en levert daardoor een romige en licht plakkerige bite. Dit maakt het een goede vervanger voor gerechten waar binding belangrijk is, zoals in sushi of gevulde bladeren.
Een ander alternatief is kortkorrelige Japanse rijst (soms verkocht als sushi-rijst). Deze korrels hebben een vergelijkbare eigenschap als kleefrijst en blijven na het koken mooi aan elkaar hangen. Het resultaat is een stevige, maar toch zachte textuur, ideaal voor sushirollen en Aziatische desserts.
Ook zoete rijstmeelproducten, zoals rijstmeel of rijstbloem, kunnen uitkomst bieden bij het bereiden van gerechten die normaal kleefrijst vragen. Denk hierbij aan dumplingdeeg of gebakjes waarin de plakkerigheid niet direct van losse rijstkorrels hoeft te komen, maar van het zetmeel in het meel zelf.
Ten slotte kan zelfs quinoa een verrassend alternatief zijn in fusiongerechten. Hoewel het geen echte plakkerigheid geeft, kan het door zijn nootachtige smaak en zachte structuur een modern en voedzaam accent toevoegen in salades of warme gerechten waarin normaal kleefrijst wordt gebruikt. Chefs kiezen dit soms bewust om een traditioneel gerecht een lichtere, eigentijdse twist te geven.
Hoelang houdbaar?
Hoelang houdbaar?Kleefrijst kun je na het koken in de koelkast bewaren, maar doe dit binnen twee uur na het koken. Laat hem volledig afkoelen en bewaar hem in een afgesloten bakje. In de koelkast blijft hij twee tot drie dagen goed. In de vriezer kun je kleefrijst bewaren in een diepvrieszakje of bakje. Verdeel hem in porties en vries hem direct na afkoelen in. Zo blijft hij tot een maand goed. Opnieuw opwarmen doe je in de magnetron of in een stoompan.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokWilhelmus Hengstmengel, een culinaire expert met meer dan 15 jaar ervaring, weet als geen ander hoe belangrijk het is om voedingsmiddelen op de juiste manier te bewaren. Hij kent ook de noodzaak van de juiste technieken in en rond de keuken. Zijn kennis strekt zich uit van groenten en fruit tot vlees, vis en complete gerechten. Als voormalig groenteboer heeft hij een scherp oog ontwikkeld voor kwaliteit en duurzaamheid, wat hij combineert met zijn passie voor koken en eenvoudige, toegankelijke recepten.
Oorspronkelijk een Rotterdammer, is Wilhelmus inmiddels een echte wereldburger met Tirol als thuisbasis. Hij deelt zijn expertise over kooktechnieken, snijtechnieken, simpele schoonmaaktips, bewaren en invriezen op zowel Nederlandstalige als Duitstalige platforms, en belicht daarbij hoe kleine verschillen in technieken wereldwijd grote impact kunnen hebben.
